Maluszki

Ćwiczenie słuchu fonemowego i aparatu artykulacyjnego:

1. Proszę śpiewać dziecku lub z dzieckiem bardzo często i długo w ciągu dnia na dowolną melodię samogłoski i sylaby oraz wyrażenia dwusylabowe:

aaaa…, oooo…, uuuu…, eeee…, yyyy…,

ma, ma, ma…, mo, mo, mo…, me, me, me…, mu, mu, mu…, my, my…

pa, pa, pa…, po, po, po…, pe, pe, pe…, pu, pu, pu…, py, py, py…

ka, ka, ka…, ko, ko, ko…, ke, ke, ke…, ku, ku, ku…, ky, ky, ky…

ta, ta, ta…, to, to, to…, te, te, te…, tu, tu, tu…, ty, ty, ty…

na, na, na…, no, no, no…, ne, ne, ne…, nu, nu, nu…, ny, ny, ny…

ba, ba, ba…, bo, bo, bo…, be, be, be…, bu, bu, bu…, by, by, by…

ga, ga, ga…, go, go, go…, ge, ge, ge…, gu, gu, gu…, gy, gy, gy…

aga, aga, aga…, ogo, ogo, ogo…, ege, ege, ege…, ugu, ugu, ugu…, ygy…

aba, aba, aba…, obo, obo, obo…, ebe, ebe, ebe…, ubu, ubu…, yby…

la, la, la…, lo, lo, lo…, le, le, le…, lu, lu, lu…, ly, ly, ly…

ala, ala, ala..., olo, olo, olo..., ele, ele, ele..., ulu, ulu, ulu..., yly, yly, yly...

Można dowolnie wymyślać podobne sylaby. Te wymienione przeze mnie są jednymi z najprostszych.

2. Wspólnie oglądajcie książeczkę ze zwierzętami i próbujcie nazywać je. Wielokrotnie powtarzajcie sylaby, które naśladują głosy tych zwierząt. Jeszcze lepsze będzie wspólne z dzieckiem oglądanie i słuchanie głosów zwierząt z youtube i naśladowanie ich przy pomocy dźwięków języka polskiego - onomatopei, np.:

- hau, hau…, pieski szczekają szczęką ... (proszę to wielokrotnie śpiewać),

- re, re, re... żabki rechoczą..., kum, kum, kum... żabki kumkają...

- wrr, wrrrrr ... pieski warczą wargą ...

- mu, mu… krowy muczą, a my mówimy...

- me, me… kozy meczą ...

- kwa, kwa... kaczki kwaczą ...

- gę, gę... gęsi gęgają i chodzą gęsiego ...

- bzzzzzzy... osy bzyczą ...

- mmmmmy..., mmrrrru... misie mruczą ...

- łau, łau... misie ziewają ... (usta szeroko otwieramy) i zieją ... (łapczywie łapiemy powietrze, ziememy)

- miał, miał... koty miałczą - naśladowanie kotka, wyciąganie języka jak najdalej do przodu, potem oblizywanie się itp.

- pi, pi, pi... pisklęta piszczą, piszczę ja, piszczysz ty, my piszczymy ...

- ćwir, ćwirrr ptaszki ćwierrrkają ...

- frr, frrrrr, frrrru, frrruu ... ptaszki frrruwają ...

ja fruwam, ty fruwasz, my fruwamy, wy fruwacie, wczoraj fruwaliśmy, jutro będziemy fruwali, wczoraj fruwałam/fruwałem , jutro będę fruwała/ będę fruwał itp.

Podobnie można tworzyć kolejne formy fleksyjne z poprzednimi wyrazami/przykładami, które wyżej podałam i naśladować te czynności, wygłupiać się i bawić w czasie wypowiadania/śpiewania tych wyrazów.

Proszę się przy tym bawić i śmiać. Niech dziecko odczuwa radość.

Wielokrotne w ciągu dnia powtarzajcie sylaby/wyrazy, które naśladują dźwięki wykonywanych czynności i dźwięki otoczenia. I tutaj również bardzo pomocne jest youtube, na którym są dźwięki domu, otoczenia,, ale również głosy ptaków, dźwięki instrumentów. Bardzo proszę śpiewajcie te wyrażenia dźwiękonaśladowcze:

- szuru, szuru… szurujemy, szorujemy ... ja szoruję, my szorujemy, ty szorujesz itp.

- pucu, pucu… pucujemy ... ja pucuję, my pucujemy, ty pucujesz itp.

- chlastu, chlastu…,

- myju, myju… myjemy, myju, myju ... myjemy, ja myję, ty myjesz, my myjemy, o i jest już umyte, wymyte ..., zmyte - przy sprzątaniu, myciu naczyń, myciu się itp.

- aaaaa…, ooooo…, uuuuu…, eeee…, yyyyy… lu, lu, lu... - lulamy, ja lulam, ty lulasz, my lulamy do snu dziecko/ misia/ lalkę,

- cacy, cacy… misiu jest cacany, lala/ lalka/ laleczka jest cacana

- amu, amu..., am, am, am…, mniam, mniam… pycha, pycha, ale dobre ..., amy, amy... jemy , ja jem, ty jesz, my jemy śniadanie albo inny posiłek, gładzimy się po brzuszku,

- la, la…, lo, lo…, le, le, le…, lu, lu, lu…, ly, ly, ly… - lulamy misia/ lalkę/ samochodzik (mogą być inne sylaby, które wymieniłam wyżej),

- tik, tak, tik, tak… zegar tyka,

- dzyń, dzyń… budzik dzwoni ... , budzik budzi ... jesteśmy obudzeni, jesteśmy niedobudzeni, obudziłam się, obudziłem się, obudziłeś się, obudziłaś się, obudziliśmy się

- bim, bam, bom, bim… zegar bimba - zegar, słyszysz, zegar bije/dzwoni ...

- bum, bum…, brum, brum … bbbbb … tak jedzie auto/ samochód ... (ustami z językiem między nimi lub bez języka) ,

- pibip, pibip…, tak piszczy klakson - dźwięki auta/ autobusu,

- plim, plam, plom, plim, plum … tak plumka woda, tak plumka pianino, a na nim gra pianista, gra też pianistka ...

- woda robi plim, plam... o zaplamiła obrus...

- tupu, tupu…, tup, tup, tup… , tupiemy, tupiemy... ja tupię, ty tupiesz, my tupiemy...(chodźcie i wygłupiajcie się),

- człapu, człapu..., człap, człap, człap... człapiemy, człapiemy , ja człapię, ty człapiesz, my człapiemy, dziadek człapie, babcia człapie... (chodźcie i wygłupiajcie się)

- puku, puku..., puk, puk…, pukamy, pukamy ... ja pukam, ty pukasz, on puka ... - pukanie do drzwi,

- husiu, husiu, huś, huś, huś ... huśtamy się na huśtawce ...

- buch, bach…, łup, o buchło - gdy coś spadnie,

- hopa, hopa, hop, hop… ,

- kicu, kicu, kic, kic, kic... , kicamy, kicamy ..., skaczemy, skaczemy ... - gdy skakacie,

- pyk, cyk… - gdy coś kończycie,

- juchu, łał… super - jak coś świetnie wyjdzie, uda się, wymachujemy rękami,

- fu, fu, fu…, tydy, tydy, tydy…, ciuch, ciuch, ciuch… tak jedzie pociąg, który się ciągnie w nieskończoność, bo jest bardzo długi ...

- iiiiiiiii albo uuuuu... tak piszczy, gwiżdże pociąg ... (gdy bawicie się pociągiem, „ciuchcią”),

- iu, iu, iu, iu… - karetka pogotowia,

- io, io, io, io… - straż pożarna,

- ia, ia, ia, ia… - policja ( ważne jest tu otwieranie ust: i – usta układamy płasko, u – usta tworzą malutkie kółeczko, o – usta tworzą duże kółko)

- uuuuu... tak lata, samolot, tak leci samolot , samolot, bo sam lata ...

dźwięk lecącego samolotu ("u" - dziubek z ust, okrągłe usta), iiiiiiiii... - lądowanie (płaskie usta, w uśmiechu),

- szszsz... , szu, szu, szu..., sza, sza, sza..., szo, szo, szo..., sze, sze, sze..., szy, szy, szy... tak szumi wiatr, tak szumi wiatr od lat ... wiatr bo wieje ... ("SZ" - język znajduje się za górnym dziąsłem, zęby przybliżone, usta wysuwają się mocno do przodu i odsłaniają zęby)...

Wspólnie z dzieckiem wymyślajcie jeszcze inne wyrażenia dźwiękonaśladowcze i wiele razy w ciągu dnia je mówcie, śpiewajcie. Powodzenia.

Dzięki tym ćwiczeniom trenujecie słuch mowny i aparat artykulacyjny.

3. Ćwiczenia języka i ust:

- posyłajcie sobie nawzajem całuski,

- machając rączką, mówcie: pa, pa, pa… (ćw. ust i słuchu fonemowego, motoryki dziecka),

- niech dziecko liże talerzyk posmarowany, np.: nutellą, serkiem homogenizowanym, dżemem budyniem, kisielem itp.,

- oblizywanie się jak kotek (można dziecku posmarować usta nutellą bądź dżemem),

- naśladujcie ustami motorek: bbbbb… z językiem między ustami i bez niego,

- naśladujcie okrzyk wojenny Indian (wymawiając samogłoskę: uuuuu bądź oooo…, klepcie się dłonią po ustach),

- zbieranie językiem z talerzyka pokruszonych płatków kukurydzianych, pokruszonych biszkoptów lub herbatników, cukierków do dekoracji ciast itp.

- próbujcie kląskać lub mlaskać językiem,

- "liczcie" językiem ząbki (przesuwanie językiem po wszystkich zębach)

Bardzo zależy mi na tym, by to ćwiczenie było wspólną zabawą i radością dla opiekuna i dziecka, byście się w czasie tych zajęć dużo śmiali. W przypadku malutkich dzieci ważniejsza jest dobra zabawa, a nie perfekcyjna dokładność. Zawsze: początkowi zajęć, a zwłaszcza końcowi ma towarzyszyć radość i śmiech. Tylko wtedy dziecko będzie chciało powtarzać i naśladować swojego opiekuna, będzie tęsknić do wspólnej zabawy i jej oczekiwać.

4. Zaczarowane rymowanki do pokazywania (dzieci kochają rymowanki).

Główka się rusza,

rączki machają,

paluszki tańczą,

nóżki tuptają.

Bo główka, rączki, paluszki, nóżki

dziś do zabawy nas zapraszają.

Proszę wykonywać razem z dzieckiem, mówiąc ten śmieszny wierszyk, wymieniane w nim czynności. Można też robić to rączkami i nóżkami dziecka.

Wyśpiewujcie, powtarzajcie wielokrotnie w ciągu dnia rymy i powtarzające się części wyrazów, a potem całe te wyrazy.

Ćwiczenie motoryki dużej, sensoryki dziecka, rytmizacja mowy, doskonalenie słuchu fonemowego i pamięci:

Części ciała

Rączki klapią: klap, klap, klap,

(klaszczemy w dłonie)

nóżki tupią: tup, tup, tup.

(tupiemy nóżkami)

Tutaj swoją główkę mam

(pokazujemy na głowę)

a na brzuszku: bam, bam, bam.

(klepiemy się po brzuszku)

Buzia robi: am, am, am,

(naśladujemy mlaskanie buzią)

oczka patrzą tu i tam.

(mrugamy oczkami)

Tutaj swoją główkę mam

(pokazujemy na głowę)

a na nosku sobie gram.

(naśladujemy grę na trąbce)

I kolejne rymowanki połączone z ruchem:

Lata osa koło nosa.

Lata pszczoła koło czoła.

Lata mucha koło ucha/ brzucha.

Lata muszka koło uszka/ brzuszka.

Lata pszczółka koło czółka.

Latają ważki koło paszki.

Lata bąk koło rąk.

Chodzą mrówki koło główki.

Idzie słoń, a tu dłoń.

Idą kurki, a tu pazurki.

Latają wróżki koło nóżki. - mama bądź tata mówiąc te zabawne rymowanki wykonuje ręką gest latania bądź chodzenia owada/ zwierzęcia/ postaci koło wymienianych części ciała dziecka. :)

Proszę jak najczęściej bawić się tymi wierszykami. Oprócz tego w ciągu dnia wielokrotnie powtarzajcie sobie, śpiewajcie rymy z tego wierszyka i części wyrazów, które są takie same, a potem całe wyrazy (są zaznaczone kolorami). Prawdopodobnie w skutek częstej zabawy tym wierszykiem, dziecko go w końcu zapamięta, co będzie bardzo korzystne dla rozwoju jego mowy.

Życzę wspaniałej zabawy i sukcesów.

neurologopeda: Agnieszka Gaj